bijna thuis!

Laatste dag in Dar vandaag, even lekker alles uitzweten, laatste kleurtje pakken en dan hopelijk klaar voor de kou!

Het regent!

Klinkt banaal, maar wat een aangename verrassing hier! Blijkbaar vroeger dan verwacht.
Vannacht werd ik wakker van de geur van regen, na 6 maanden zon en droogte, toen hoorde ik het op ons dak, joepie!
En het blijft af en toe regenen, wat een verfrissing!

trots op mezelf!

We hebben hier veel tijd en niet zo veel om handen, dus tijd zat om te experimenteren met bijvoorbeeld...het bakken van vegan croissants!

Zo jammie! Volgende keer dat ik een croissant koop, zal ik die met veel meer respect opeten, wat een klus!

op vraag van sommigen...weetjes over mezelf in Tanzania deze dagen

Mijn haar kan in een staartje nu en ik ben mooi bruin:-), dankzij het zwembad in Dodoma dat we soms op zondag bezetten met de girls. Heel welkom nu het hier zo heet en droog is, het heeft een paar keer een beetje geregend (ze noemen het de mango regens), maar was nog niet 'voor echt'. Dodoma is dus super stoffig nu.

Die mango regens blijken hun naam niet gestolen te hebben. Na een lange periode beginnen ze nu terug te verschijnen op de markt. Leuk, want heb nu enkele maanden veel papaya gegeten, wat ik thuis nooit wou proberen zelfs, maar is echt heel lekker met vers limoensap. Bananen, limoenen, komkommers, tomaten, ajuinen en aubergines zijn er altijd. Maar mango blijft m'n favoriet, hoop dat ananas ook snel weer komt (is er wel, maar duur en niet zo heel zoet)!

Over eten gesproken, ik eet sinds een kleine maand veganistisch, en lukt aardig. Zolang ik zelf kook is het best makkelijk en buitenshuis eten lukt ook wel in lokale plaatsen, is toch meestal rijst of ugali met groenten en bonen en voor de Tanzanianen is het vlees natuurlijk erg belangrijk. Enkel in Dar vorige week in de toeristische plaatsen was het lastiger, daar gebruiken ze meer luxeproducten zoals kaas en boter enz. Hier kookt iedereen met zonnebloemolie en kaas eet echt bijna niemand, behalve de 'wazungu'.

Ik heb een slackline gevraagd vanuit Europa en ga me daar eens op toe leggen, leuke afwisseling en hele uitdaging, ben daar zo slecht in! Morgen starten we met een 'hobby-club', ja je hoort het goed, we gaan zelf spulletjes naaien en knutselen:-). Ne mens moet iets doen he, en ondertussen natuurlijk smikkelen en keuvelen, en genieten van de prachtige kleuren van al die stofjes hier. Ook heb ik bij de kleermaakster weer een paar mooie nieuwe creaties laten maken!

De laatste week zijn er wel wat vrienden terug naar huis vertrokken. Ik heb hier al een paar erg goeie vrienden gemaakt, dat is echt bijzonder. Je leeft allemaal ongeveer hetzelfde nieuwe leven en bent erg op elkaar aangewezen. Kan weleens een erg beperkend gevoel geven, maar zorgt ook snel voor bijzondere banden.

Ik heb ondertussen al twee keer de enige toeristische plek van de Dodoma, Lion's Rock, beklommen. En ik ben zelfs naar 'de club' geweest. Na een heerlijk en overdadig vegan-burger-verjaardagsetentje zijn we met een stuk of acht naar Club 84 getrokken. Een 'echte' club met verlichte dansvloer en al:-). Weet ik veel eigenlijk, heb in Europa nog nooit een voet in een club gezet! Grappige ervaring, goed dat we met genoeg waren en een paar stevige kerels bij hadden, want die Tanzanianen kennen echt geen persoonlijke ruimte. De muziek was erg oude westerse dansmuziek, of nummers als 'I'm a barbiegirl', en natuurlijk de onvermijdelijke Bongo Flavo. Die hoor je altijd en overal, in de daladala, op straat en dus ook in de club. Leuk voor even, maar allemaal één pot nat na een tijdje. En ja geluidsgrenzen/overlast is hier ook totaal onbekend, zo luid mogelijk en dat doet pijn uit die brolboxen:-)!

Er is een wijnmakerij (of hoe heet dat in het Nederlands?) in Hombolo en dus heeft Dodoma als enige stad in Tanzania echte wijn, die nog te drinken is ook! En als ik dat zeg...of misschien juist niet veel betekenend dan:-). Tja voor alles in Tanzania is het belangrijk, hou je verwachtingen laag! En dan zijn dingen echt plots zo goed.

Verwachtingen versus realiteit

Dit is zoals sommige van m’n vorige posts een column die ik schrijf voor het Nederlandse logopedie vakblad Lo&Fo (daarom klinkt het misschien wat anders, positiever en meer ‘Hollands’):

Wanneer je een baan via VSO accepteert, ontvang je een uitgebreide beschrijving van je woonplek, de organisatie waar je voor gaat werken en specifiekere inhoud over je baan. Toch was dit voor mij een belangrijke houvast om voor vertrek een beeld, en verwachtingen te krijgen. Ook had ik voor vertrek contact met mijn voorgangster, logopediste Renée uit Nederland. Zij was heel enthousiast over haar werk in Tanzania en het leek dan ook allemaal super. Ik vond het dan ook heel spannend om dan uiteindelijk alles in het echt te zien!

Enkele weken na mijn aankomst bleek dat mijn verwachting voor vertrek niet helemaal klopte met de actualiteit. Nadat ik een half jaar eerder de baan had aangenomen, waren er heel wat veranderingen geweest in de organisatie. Het management van de ngo was overgedragen aan een lokale organisatie. Ook op financieel vlak ging het heel wat minder goed. Doordat het project zich in een transit fase bevond, liep alles wat minder vlot. Ook nu is iedereen nog op zoek naar zijn nieuwe plek en verantwoordelijkheden. Hierdoor was bijvoorbeeld tijdelijk geen eten voor de leerlingen, waardoor de school een tijdje moest sluiten.

Waar ik echter het meeste tegen aanloop in mijn werk is de houding van de leerkrachten. Veel van hen zijn niet echt gemotiveerd. Dit komt vooral doordat ze een tijd lang geen salaris kregen uitbetaald van hun werkgever, de overheid. Doordat ze niet betaald krijgen komen ze regelmatig helemaal niet, komen veel te laat of zitten maar wat in hun klas, in plaats van echt les te geven. Ik kan begrijpen dat ze hierdoor minder gemotiveerd zijn, maar zij kunnen zoveel kinderen helpen! In het begin heb ik geprobeerd met alle leerkrachten te werken. Ik wilde hen allemaal motiveren zoals de voorgaande logopedisten ook deden. Zij boden individuele en groepstherapie en organiseerden workshops met alle leerkrachten. Dit werkte nu niet meer. Uiteindelijk heb ik besloten om mijn energie te steken in de twee leerkrachten die wel gemotiveerd zijn. Dit werkt, ook voor mij, veel beter. Deze leerkrachten zijn door de ngo aangenomen, en hebben dus zelf uitdrukkelijk gekozen om hier met deze kinderen te werken. Deze intrinsieke motivatie is een belangrijke voorwaarde om leerkrachten iets te kunnen bijbrengen. Enkel dan zullen ze er ook op langere termijn van profiteren en dan wellicht ook hun minder gemotiveerde collega’s  enthousiasmeren.

Momenteel focus ik me vooral op één bepaalde leerkracht, mama Lati, ik zie in haar een, soort rolmodel. Ook werk ik mee aan het Deaf Awareness Programma (zie vorige column). Wat ik voor vertrek had verwacht te gaan doen, verschilt dus enorm met wat ik nu werkelijk doe. Maar het past wel beter bij de situatie en wat ik op dit moment belangrijk vind voor het project.

Het is belangrijk dat de leerkrachten op de school kwalitatief onderwijs leveren, maar er moet meer gebeuren. De term ‘inclusive education’ is erg groot in Tanzania, maar de meeste mensen weten amper wat het betekent om doof te zijn of een andere handicap te hebben. Als ik vertel dat ik werk op de ‘Shule ya Viziwi’ (school voor de doven), vragen ze me nog zo vaak of dat dan is voor kinderen die niet kunnen zien…

Ik heb geleerd dat logopedie hier veel ruimer is dan in Europa. Het gaat hier meer om de totale communicatie, de aanpak en de houding van mensen in de omgang met kinderen met of zonder handicap. Ik spreek ondertussen wel redelijk goed Swahili en kan me uitdrukken in Tanzaniaanse gebarentaal, maar dit is slechts een middel om mijn kennis en ervaringen te delen. Op dit moment help ik meer kinderen door het niveau van taalonderwijs op een hoger niveau te krijgen, dan door echt therapie te geven. Daarom lukt het best om als anderstalige logopediste in Tanzania te werken.

waar het echt om gaat

Ik heb hier veel minder om handen dan thuis, minder echt dingen te doen, dus als je met mensen afspreekt is het vaak intens en gaat het om met wie je bent en minder om waar je bent en wat je doet. Het gaat meer om verbinding, contact met mensen, dat geeft bijzondere relaties en op korte tijd erg mooie warme vriendschappen. Zo zijn er beide kanten, enerzijds de saaiheid die zorgt voor verveling, anderzijds zorgt dat ervoor dat je minder met dingen en nog meer met mensen bezig bent.

Waar houd ik me nu mee bezig? Het Deaf Awareness Programma.

Zoals je misschien al vernomen had loopt het project waarvoor ik werk niet altijd even vlot. Veranderend management, sponsors en wisselende prioriteiten zorgen ervoor dat mijn rol in de loop van de tijd verandert. Ik ben hier zelf wel blij mee. Het was in het begin best moeilijk werken in een omgeving met erg weinig gemotiveerde leerkrachten. Ondanks dat mijn rol verandert, blijf ik wel verder werken met mama Lati, de matrons en de kinderen, maar ik werk nu ook mee aan een ander project.

Sinds enkele maanden werkt een lokale filmmaakster aan een documentaire over onze school. Dit is onderdeel van een Deaf Awareness Programma waar ik samen met haar aan werk. Het was een idee van de oprichter van de school. Ik ondersteun de filmmaakster op het inhoudelijke vlak en werk de gedrukte documentatie uit. Zo heb ik een flyer gemaakt met informatie over de school en de ngo. Ook heb ik een brochure over doofheid in Tanzania ontwikkelt, ik schrijf in het Engels en daarna wordt alles dan vertaald naar Swahili. Daarin worden vragen beantwoord zoals ‘wat is doofheid?’ ‘hoe omgaan met doofheid?’ ‘wat zijn de oorzaken van doofheid?’ ‘welke geluiden kan mijn kind horen?’. Verder werk ik nog aan een boekje rond Totale Communicatie. Er komen tips in te staan om beter te communiceren met dove en slechthorende mensen. Ook worden ‘deaf awareness’ spelletjes opgenomen en een basis woordenboek Tanzaniaanse Gebarentaal.

Ook werk ik aan de documentaire zelf mee. Dit is echt heel leuk. Ik vind het super om eens op een andere manier met de kinderen en hun familie en verzorgers te werken. Een deel van de documentaire bestaat uit het interviewen van de ouders van de kinderen op onze school. We laten hen uitleggen wat het zo moeilijk maakt om een doof kind op te voeden en hoe ze hiermee omgaan. Ook filmen we het dagelijkse leven van de kinderen in de school. Het leuke is dat we samen met de professionele filmmaakster dove werknemers hebben opgeleid. De film nu zoveel mogelijk door dove mensen wordt gemaakt. Ook helpen we hen om dan weer een paar andere dove jongeren te leren filmen. Zo leggen we hun versie van de feiten vast in de documentaire. Erg boeiend allemaal!

Mijn rol hierin is erg gevarieerd. De filmmaakster had voorheen nog nooit contact gehad met doven en hun leefwereld. Voor haar is alles dus erg nieuw en ik ondersteun haar in de omgang met de dove kinderen en werknemers. Dit is een mooie combinatie van verschillende culturen en talen. Erg veel draait rond communicatie, voor iedereen is dit een goeie leersituatie en ik help de mensen elkaar begrijpen met als globale methode Totale Communicatie. Er werken zowel volwassenen, jongeren als kinderen mee, sommigen hebben als moedertaal Engels, anderen Swahili of Kigogo (lokale stamtaal in Dodoma), nog anderen gebarentaal. Sommigen zijn geboren en getogen in Dodoma, andere komen uit Europa en nog anderen zijn geboren in Tanzania maar groeiden op in het moderne Kampala in Uganda. 

Als het programma op poten staat, zullen we hiermee naar scholen en dorpen trekken om bewustzijn te creëren rond doofheid en hoe hiermee om te gaan. We willen zowel horende kinderen en volwassenen aanspreken, als ouders van dove kinderen en dove volwassenen zelf. Het is erg belangrijk dat de Tanzanianen begrip krijgen voor doven en mensen met andere beperkingen. Hiervoor is allereerst kennis nodig, daarna kunnen mensen met een beperking aanvaard worden in de maatschappij en een volwaardig leven leiden. Ze moeten naar school kunnen gaan, vrienden maken, kunnen werken. 

Deaf Awareness Programma

Later zal ik hier meer uitgebreid uitleggen waar ik momenteel juist mee bezig ben. Maar dit filmpje geeft alvast een voorproefje. Engels gesproken en Swahili ondertiteld en gebaren door de kinderen en Bilali (dove werknemer die de kinderen opleidt), een tipje van de sluier hoe we hier communiceren:-)! Heel leuk dit nieuwe project!

België

Tadaa! Op 10 december kom ik voor 4 weken naar België tot 8 januari! Wees gewaarschuwd:-)!

Dodoma weetjes

- Het is de hoofdstad van Tanzania
- Er is geen enkele lift
- Ook geen stoplicht (hoewel de Chinezen wel zebrapaden beginnen schilderen)
- Er is een Italiaanse pizzeria, Chinees restaurant en Indisch lunchcafé
- We hebben één toeristische attractie 'Lion's Rock' en ik ben er nog niet op geweest
- Er is geen flatgebouw hoger dan een paar verdiepingen
- Er is geen supermarkt
- Er zijn honderden kleermakers en stoffenwinkels (die ik heel vaak bezoek)
- De fontein op het rondpunt werkt alleen als het parlement in de stad is
  (hoewel er grote droogte heerst)

Nanenane

8 augustus is in Tanzania een nationale feestdag, die simpelweg ‘Nanenane’ heet, wat ‘achtacht’ betekent. Het is boerendag en de week die eraan vooraf gaat wordt er elk jaar een grote tentoonstelling gehouden, die de laatste vijf jaar in Dodoma plaatsvond. Die week verschijnen vele mensen nauwelijks op hun werk in Dodoma en niemand vind dit vreemd. De leerkrachten van onze school wilden ook erg graag gaan en namen volgens de jaarlijkse traditie alle kinderen mee op uitstap. Dit kon gesponsord worden door de Nederlandse ngo die de school steunt. Vele kinderen waren al erg vroeg wakker die vrijdag en erg opgewonden, maar verbazingwekkend genoeg waren de kinderen erg stil en rustig op de bus, ze keken hun ogen uit! De leerkrachten daarentegen waren door het dolle heen, de dag van het jaar, en dat ook nog eens betaald door de ngo!

Nanenane zie er een beetje uit als een groot dorp met allemaal standjes met informatie over allerlei thema’s die ergens iets met landbouw te maken hebben. Zo ook informatie over de nationale wildparken, wat voor onze kinderen het hoogtepunt was. Het was erg leuk om de kinderen eens buiten de school bezig te zien in een horende wereld, wat voor veel boarding kinderen uitzonderlijk is. Ze deden het prima en ook de horende mensen deden over het algemeen erg hun best om zich aan te passen en waren super geïnteresseerd. Sommige probeerden ook een beetje gebaren te gebruiken bij hun uitleg, die werd getolkt door een leerkracht, anderen wilden persé een foto met de ‘dove kinderen’. Toen kwamen we bij de echte dieren, er was een leeuw, een aap, een reuzenschildpad, een luipaard, slangen, en nog wat dieren, allemaal in piepkleine kooien. Maar dat kon onze kinderen niets schelen, wat een enthousiasme en wat een taal dit allemaal ontlokte!

Toen we allemaal doodmoe waren van het rondlopen en alle nieuwe indrukken gingen we chipsy mayai (Tanzaniaanse specialiteit = erg vettige soort tortilla met ei en frietjes + knalroze tomatensaus) eten en frisdrank drinken, voor de leerkrachten was dit het absolute hoogtepunt! Of misschien ook wel een beetje 'het pratende hoofd'. De typische oude kermistruuk met een 'hoofd' op een tafel en spiegels errond zodat het, voor kinderen of naïeve leerkrachten, lijkt alsof het een afgehakt hoofd is dat kan praten. Uiteraard geloofden de kinderen dat dit echt was en waren sommigen echt bang, maar de leerkrachten bleven nog wel het langst in de kartonnen kermis attractie rondhangen. Ze begroeten 'het hoofd' vriendelijk en vroegen heel serieus of hij zo geboren was en waar hij woonde enz. Om de een of andere vreemde reden was de (zwarte) man dan ook nog eens extra zwart gemaakt zoals zwarte piet... Ik ben vriendelijk mee binnen geweest, maar kon het toch niet uithouden en heb aan de fundi (klusjesman) proberen uitleggen hoe het werkte, hij keek zo verbaasd toen ik zei dat het niet echt was! Echt grappig, maar ook wel triest. Dit is de cultuur en opvoeding hier, je gelooft gewoon wat ze je opdragen, en leert vooral niet zelf na te denken.

Creatieve kids!

Hoe moeilijk het ook soms is voor mensen om bepaalde gedragingen te veranderen, toch zie je op sommige vlakken best wel creativiteit hier. Zo bedenken en maken de kinderen heel vaak zelf speelgoed. De kleinste meisjes spelen winkeltje met afval en spulletjes die ze op de grond vinden. De grotere jongens blazen grote zeepbellen met het overschot van het zeepwater waarin ze hun kleren hebben gewassen, zo worden klusjes toch plots leuk. En de grootste kerels maken zelf prachtige voetballen gevlochten van plastiek zakjes, of trommelen een concert op een omgekeerde emmer of een gevonden plank. En het materiaal dat ze zelf vinden of maken gaat vaak veel langer mee dan aangeboden ‘westers’ materiaal. Een echte bal kan je hier makkelijk stuk trappen op iets scherps, maar een gevlochten bal gaat maanden mee. De kinderen vinden het deze tijd van het jaar te koud om zich met het koude water te wassen en dus bedachten ze zelf om de emmers een paar uur op voorhand te vullen en ze door de zon te laten opwarmen. Tijdens de lessen boetseren de kinderen met zelfgemaakte klei die ze opgraven ergens achteraan op het terrein van de school. En daar maken ze dan prachtige dingen mee. Waar halen ze hun inspiratie toch:-)? Ook de leerkrachten zijn best wel creatief soms, hoewel dit erg dubbel is, aan hun taaldenken en flexibiliteit merk je dit dan weer helemaal niet. Ze hebben erg strakke ideeën over hoe bepaalde dingen moeten gebeuren en het is erg moeilijk daar verandering in te brengen. Maar als ze wat willen aanwijzen op het bord en ze vinden niet meteen een stok, vragen ze gewoon aan de kinderen om er buiten één te gaan zoeken. Of de kleintjes leren rekenen met steentjes en kroonkurken. Aan alle beperkingen hier zijn er toch ook wel erg leuke en mooie kanten.

werk - vakantie - werk

Sinds m’n vorige post is er een semester en lange vakantie gepasseerd, hoog tijd dus voor wat nieuws. Het vorige semester is na de eerste onzekere dagen dan toch gestart en heb heel wat mooi werk kunnen doen met mama Lati. We hebben een lesplanning per week en per dag opgemaakt en uitgevoerd. Mama Lati is daar zelf erg blij mee! Het was een korte lesperiode van 5 weken die uiteindelijk ook nog eens een week vroeger gestopt is. Zelfde reden als waarom we later gestart waren, geen geld voor eten voor de kids. Ik had het op dat moment niet zien aankomen, maar op maandag stonden er plots een paar ouders en werd er na een paar overleggen toch weer beslist dat de school moest sluiten. Renée (vorige logopediste, die 3 maanden placement had gedaan in Zanzibar) was hier toen op bezoek. Ze heeft gelukkig nog wel even iedereen kunnen zien voor ze naar huis gingen. We hebben nog samen koekjes gebakken met de kids en toen was er een onverwacht vervroegde vakantie.

De eerste week van de vakantie ben ik naar Zanzibar geweest, een dagje met Renée mee naar haar werk en afscheid van haar collega’s daar. Heel leuk om te zien dat haar Tanzaniaanse collega’s zo gemotiveerd zijn om aan als ‘communication facilitator’ (logopedie maar ze zijn hier niet specifiek voor opgeleid) aan de slag te gaan met kinderen met verschillende spraak en taalstoornissen, gehoorstoornissen.

Daarna Renée’s laatste dagen op het strand van Jambiani in Zanzibar en uitwuiven in Dar. Van daaruit ging ik met de bus naar het zuiden. Eerst tot Mtwara, een weekendje met Jim en Pam (VSO in Nyangao, Lindi) in het beachhouse van de paters. Zo mooi en lekker relax! Jammer genoeg wel geveld door een amoebe, maar Jim wist er wel raad meeJ.

Op zondag namiddag gingen we dan samen naar hun huisje in Nyangao en heb ik de rest van de week daar doorgebracht. Lekker uitrusten, eens mee naar een ander ‘groot dorp’ Masasi of Ndanda, heerlijk creatief koken met de beperkte middelen, … Jammer genoeg sloeg een of andere amoebe alweer toe op donderdag en heb ik niet echt de omgeving kunnen verkennen, maar het was wel fijn eens te zien hoe het leven daar is. Weer heel anders dan in Dodoma bijvoorbeeld. Alle placements in Tanzania zijn echt heel verschillend afhankelijk van waar je terecht komt. Allemaal met eigen bijzonderheden, uitdagingen, voordelen en moeilijkheden.

Na deze trip ging het terug richting Dar om Christiaan op te halen, m’n eerste bezoek uit België! Zo leuk dat ik hem alles kon laten zien hier. Het eerste wat hij te zien kreeg na de luchthaven was Dar op een zondag, best rustig en dan IST, de clinic waar VSO mee samenwerkt en we dus altijd terecht kunnen. Tja de amoebe was nog niet weg!

Een kort overzicht van wat Christiaan en ik samen gedaan hebben in Tanzania, maar meer verhalen volgen later: Zanzibar (ja alweerJ), Moshi, Marangu, Arusha, Oldoinyo Lengai, Lake Manyara, Tarangire, Morogoro en Dodoma.

Christiaan heeft een paar dagen doorgebracht in Dodoma, heel fijn dat iemand van thuis nu ook een idee heeft hoe m’n leventje er hier uit ziet. Op maandag deze week begon de school terug, maar zoals dat gaat waren er toen nog maar enkele kinderen en leerkrachten. Ze komen na zo’n vakantie één voor één terug toe. De leerkrachten die er waren zaten nog gewoon op hun stoel te wachten op meer kinderen en de kinderen lopen dan maar gewoon wat rond. Het bleek ook die eerste dag dat er nog steeds geen geld is voor eten. Dat moet van de overheid komen en die betalen nog steeds niet, hoewel dat wel beloofd was. Veel onzekerheid dus alweer voor de school en sommige kinderen moesten zelfs terug naar huis. Er wordt ondertussen elke dag wel weer ergens een beetje geld ‘gevonden’ maar dat is letterlijk per dag en dus geen zekerheid op langere termijn.

Ondertussen wordt er wel lesgegeven en zijn er weer meer kinderen op school, maar de sfeer blijft er een van onzekerheid en afwachten.

Christiaan is dinsdag mee naar school geweest, altijd dolle pret voor de kinderen als er bezoek is. Hij kreeg meteen een naamgebaar (‘fluffy haar’) en deed lekker mee met mama Lati en haar klasje terwijl ik samen met de head teacher een intake deed.

M’n leventje in Dodoma gaat dus weer z’n gewone gangetje, met leuke en minder leuke kanten. Maar nu is het weekend en zit ik buiten aan de pikniktafel in het zonnetje met een lekker kop ‘Himalaya’-thee (Christiaan import) en een Chocotoff (dankjewel Anke!).

Het heeft hier al niet meer geregend sinds mei en alles is dus erg droog en dor, maar wel lekkere temperaturen vind ik, niet te heet overdag en lekker koel ’s avonds, ik gebruik zelfs m’n fleece en sokken!

Aan het werk

Moeilijke start na de vakantie

De school was in april twee weken gesloten. Voor mij betekende dit mijn eerste vakantie in Tanzania. Ik heb heerlijk genoten! Het was heel welkom om, na de eerste erg intense periode, even helemaal te ontspannen. Je kan alvast wat foto's zien die veel zeggen!

Toen de school begin mei weer begon, zouden alle kinderen terug naar school komen. Voor sommige kinderen die in boarding verblijven is dit een lange reis. Zij wonen soms tot een dag reizen van de school en verblijven gedurende lesperiode op het schoolterrein. Echter die eerste maandag waren er erg weinig kinderen en ik merkte dat degenen die kwamen weg werden gestuurd. Ik had dit nog nooit gezien! Ik vroeg de directeur om uitleg. Hij wist me te vertellen dat er voor de leerlingen geen eten meer was. De school is afhankelijk van financiële steun vanuit de overheid en zij wilde geen geld geven. Het was twee dagen erg spannend of de school wel zou open blijven, maar een aantal oudervergaderingen, vele telefoontjes en een bezoek aan het stadhuis later werd er toch geld gevonden. Wat waren de ouders en de kinderen blij! De meeste leerkrachten geraakten die eerste dagen zonder zekerheid erg gedemotiveerd, maar mama Lati niet. Zij kon niet wachten om terug met haar klasje te beginnen!

Mama Lati straalt!

Mama Lati is de leerkracht van de kleinste klas, wat hier ‘chekechea’ heet. De kinderen zijn tussen de 3 jaar en 8 jaar oud. Hun ontwikkelingsniveau verschilt per individu erg. Sommigen zijn nog maar een paar maanden geleden gestart, anderen zijn er al een jaar of langer. Sommige van deze kleine kinderen gaan erg snel vooruit! Mama Lati werkt als leerkracht en als matron. Dit betekent zij op school woont en bij de kinderen slaapt. Ze zorgt dus (overdag samen met andere matrons) voor de boardingkids. Ze is heel lief, erg geduldig en super gemotiveerd. Daarom focus ik me nu ook vooral op haar en een andere erg gemotiveerde leerkracht van de pre-school klas. Toen ik net startte in Dodoma heb ik vooral veel geobserveerd om te kijken wat Mama Lati al allemaal doet en dat is best veel! Daarna ben ik meer en meer mee gaan doen met wat zij initieerde en gaf ik af en toe eenvoudige adviezen, ideeën of uitleg.

Voor de vakantie ben ik met Mama Lati gestart met werkoverleggen. Dit is een mix van eenvoudig Swahili met een paar woorden Engels, ondersteund met wat gebaren. Tijdens ons overleg bespraken we de planning om de taallessen voor de leerlingen vorm te geven. Samen hebben we voor de komende 5 weken, per week doelen opgesteld en per dag uitgewerkt hoe Mama Lati hiermee aan de slag kan. In het begin vond ze het een beetje vreemd om zo ver vooruit te denken, maar na het plannen van de eerste week kwam ze spontaan met nieuwe ideeën. In de taallessen zorgen we ervoor dat de woordenschat (gebaren) die ze aanbrengt nuttig is voor de kinderen en dat ze concrete objecten uit hun dagelijkse leven gebruikt. Ook gaan we regelmatig naar buiten en proberen we verschillende werkvormen te gebruiken met de beperkte middelen die voorhanden zijn. Zoals bijvoorbeeld een rollenspel met dagelijkse voorwerpen. De eerste week deed ik elk les samen met haar, waarbij ik soms bijstuurde of even iets voordeed. Vanaf de tweede week werkte Mama Lati steeds meer zelfstandig. Ik kwam tot de fantastische ontdekking, dat dat prima lukte! Mama Lati straalt echt als ze iets nieuw kan proberen en merkt dat de kinderen het erg fijn vinden en veel leren.

Audiometrie

Tijdens de vorige jaren zijn er op school een aantal mensen opgeleid om audiometrie uit te voeren en de oren en hoortoestellen van de kinderen te controleren. Tijdens m’n eerste werkweek zag ik inderdaad dat de oren van de kinderen één voor één werden gecontroleerd en indien nodig werden uitgespoten. Jammer genoeg was dat ook de enige keer in bijna drie maanden tijd. Daarom probeer ik de directeur regelmatig te herinneren aan het belang hiervan, alsook de twee dove jongens die hiervoor zijn opgeleid. Deze week gebeurde het gelukkig opnieuw, na de nodige aanmoediging van de directeur. Hij is ook degene die kan audiometreren. Met hem heb ik daarom samen overlegd om een planning op te stellen om alle kinderen (opnieuw) te testen. Zeker de nieuwe kleintjes, maar ook de oudere kinderen, die al dan niet hoortoestellen gebruiken. We zien de kinderen nu samen voor audiometrie. De directeur voert dan meestal de audiometrie uit en ik observeer zorgvuldig, zowel de reacties van de kinderen als de uitvoering van de audiometrie. Waar nodig stuur ik hem bij en ik maak hem vooral attent op (kleine) reacties van de kinderen zodat hij hier zelf ook gevoeliger voor kan worden. Soms doe ik ook even een stukje voor, of geef hem meer technische uitleg. Na de afname van de audiometrie laat ik hem de genoteerde resultaten nauwkeurig aanvullen en zorg ervoor dat de gegevens ook in het dossier van de kinderen terecht komen. Dit is belangrijk voor de opvolging. Deze opvolging is, met eigenlijk alles hier, de grootste uitdaging. Er is erg veel herhaling en stimulatie nodig. Maar ik ben erg blij als ik dan toch plots zie dat m’n collega’s spontaan iets opnemen!

Een dag zoals elke andere (of toch ook niet)

Op een gewone weekdag sta ik best vroeg op voor mijn doen, zo rond half 7.  Dan eet ik heerlijk vers fruit met verse yoghurt, gemaakt door de Indische ‘Two Sisters’ (zo heet de kleine Indische shop die veel dure geïmporteerde spullen heeft).

Daarna fiets ik tot aan het daladala station. Dit is eigenlijk een grote modderpoel nu waar alle minibusjes kriskras door elkaar staan te wachten en te manoevreren. Na de daladala jochies zo vriendelijk mogelijk genegeerd te hebben, moet ik dan soms tot een half uur wachten voor de daladala vertrekt, en andere dagen kan ik zo in een al vertrekkende daladala springen. Het uur van vertrek is dus wel duidelijk, maar de aankomst eigenlijk nooit!

Zo tussen 8u en half 9 ben ik dan op school en tot de middag hebben de kinderen les. Voorlopig observeer ik nog erg veel en werk veel samen met mama Lati van het kleinste klasje. Samen leren we de kleintjes dan nieuwe gebaren aan. Tijdens de pauze drinken de leerkrachten chai (heel gewone thee, niet zoals de Indische) en eten ze lekker vettige ‘gebakjes’, waar ik soms toch niet aan kan weerstaan.  De kinderen drinken ‘uji’, een soort porridge.

Heel vaak gebeurt er echter iets onverwachts, zoals een (grote) meeting of gaan de leerkrachten plots vroeger naar huis ofzo. Daarom, een gewone dag is meestal nooit hetzelfde als een andere gewone dag.

Na school gaat een deel van de kinderen naar huis en een grote groep blijft, zij zijn de ‘boarding kids’. Zij krijgen dan middageten, vaak ugali (stevige maismeelpap) met bonen. Na het eten speel ik dan met hen of kijk samen in een groot prentenboek of doe andere activiteiten waarbij taal komt kijken. Regelmatig moeten ze ook hun kleren wassen enz en dan probeer ik de kleintjes ook deze gebaren bij te brengen.

Op dinsdag en donderdag heb ik zelf les. Ik ga dan naar een middelbare school om samen met de leerkrachten van die school gebarentaal te leren. Het is een gewone school met 9 dove leerlingen, daarom leren de leerkrachten nu ook gebarentaal.

Van school naar gebarentaalles of terug naar Jamatini (het daladalastation) doe ik ook met de daladala.

Na m’n werkdag ga ik vaak nog even langs de markt of koop groenten en fruit van iemand op straat of ga de lekkere yoghurt van Two Sisters halen. Grappig, je kan hen ’s ochtends een sms sturen met je yoghurt-bestelling voor de dag! En dan met de fiets naar huis!

Op dinsdag ga ik dan nog naar pilates, een echt wazungu-vrouwen-gebeuren en op andere dagen heb ik soms Swahililes of ga ik lopen. Ik ben net terug beginnen lopen en ja dat is erg vermoeiend hier door de hitte, maar doet wel deugd! Achter ons huis zijn allemaal kleine maisveldjes waar zandweggetjes tussen lopen en dat is erg fijn. Ook niet te veel ‘babybaby / dadadada (=sistersister)’ geroep daar:-).

De Swahililes is echt wel nodig, deze taal is toch veel moeilijker dan alles wat ik al voordien geleerd heb…hoop dat ik het toch eens onder de knie zal krijgen! Dan lukt gebarentaal echt veel beter!

Oh ja en vandaag ben ik de eerste keer op huisbezoek geweest bij een 3-jarig meisje van onze school, Rahma, en haar mama. De mama is supergemotiveerd en wil graag gebarentaal leren, daar ga ik haar nu bij proberen helpen. Het was een erg warme ontvangst met chipsy (lokale extra vettige frietjes) en samaki (gefrituurde vis), heel leuk! Hoop wel dat ik dat niet elke week ga krijgen, want dan ga ik nog veel mogen gaan lopen!

Het echte werk is begonnen

De eerste werkweek in Dodoma zit er net op. Het was alweer een bezige week. Op het werk m’n weg wat zoeken, iedereen leren kennen, proberen zo snel mogelijk de namen en naamgebaren van de ongeveer 60 kinderen en de leerkrachten te onthouden, Swahili oefenen, Swahili gebarentaal leren. Maar ook gewoon ontdekken hoe lang het gemiddeld duurt om op school te geraken. Vandaag was dat bijvoorbeeld een half uur langer dan gisteren, hoewel ik even laat vertrokken was. De daladala mannetjes hadden nog zin in koffie:-), tja niks aan te doen.

Swahili gebarentaal leer ik nu twee keer per week samen met een groep leerkrachten op een middelbare school in Dodoma. Op die school zitten een aantal dove leerlingen en ongeveer 10 leerkrachten volgen nu een uitgebreide cursus gebarentaal, mooi voorbeeld van inclusief onderwijs voor hier. De eerste les was echt supernuttig, het alfabet en de cijfers (hoewel de kinderen me dit al geleerd hadden), de tweede les iets minder, anderhalf uur lang alle gebaren voor een stuk of 30 regio’s in Tanzania leren. Dit illustreert voor mij wel mooi het traditionele onderwijs in Tanzania, voor zover ik dit al heb ervaren. Sowieso leer ik wel erg veel en zeker ook gesproken Swahili, ik heb al een persoonlijke 'tolk' toegewezen gekregen. Een jonge leerkracht die redelijk goed Engels praat en verplicht naast mij moest komen zitten, gelach alom, maar de meeste mannen vinden het helemaal niet erg om naast een mzungu vrouw te zitten. Ik kon al wel 20 keer getrouwd zijn hier:-)!

Het is erg boeiend om te zien wat er al allemaal gebeurt op school, er zijn een paar echt goeie gemotiveerde leerkrachten. De eerste periode is voor mij vooral observeren, kijken hoe het nu loopt en de talen leren. De gebarentaal lukt me voorlopig beter dan gesproken Swahili, is wat intuitiever en veel minder grammaticaal. Er is ook een horend dochtertje van een van de matrons (‘verzorgsters’) op school die gebarentaal kan. Zij kan me erg veel leren en ze vindt het nog leuk ook. Zo heb ik een middag doorgebracht,  samen met de kinderen boekjes kijken en zij maar gebaren, en de kleintjes leren er ook nog van!

Deze week ben ik ook in m’n huisje getrokken. het is erg leuk, rustig en ruim. We delen een compound met 7 mensen nu. de andere bewoners noemen het Camp Holland, maar daar doe ik niet aan mee. Mijn Zwitserse buur en ik geven tegengewicht. Er loopt ook steeds een bewaker rond en een paar honden en een kat. Verder best veel muggen en de hele nacht lang een erg mooi concert van allerlei verschillende diertjes, insecten, hanen, katten, honden en heel luide kikkers! Die kikkers zijn echt grappig, keken we daarnet een film met achtergrond kikkermuziek.

Deze week was nog een beetje rommelig, nog wat spulletjes voor de keuken enz kopen en er wordt een nieuwe bank geïnstalleerd in m’n huisje en wat kleine herstellingetjes, maar het zal echt fijn zijn als alles in orde is!

Swahili leren in Morogoro

Het waren intensieve twee weken in Morogoro. We logeerden bij nonnen in het Amabilis center, die ons dagelijks volpropten met eten en drinken. En we deden al niet veel anders dan zitten en leren, ik voelde me elke dag vetter worden. Maar was ook wel erg fijn om in een rustige, beschermde omgeveing te verblijven, Swahili leren is namelijk veel moeilijker en vermoeiender dan ik verwachtte. Ik had na de 2 weken wel het gevoel al iets te kunnen, maar na m’n eerste werkdag liep ik toch serieus tegen m’n grenzen aan. De context is heel anders, de mensen praten veel sneller en ja het is niet echt een taal die ik aan iets anders reeds geleerd in m’n hoofd kan koppelen. Om de een of andere reden komt er vaak Spaans uit als ik Swahili probeer te praten. De echte klik moet nog komen.

Tijdens onze language training moesten we ook naar de markt om ingerdienten te kopen voor onze kookvoormiddag op zaterdag en om te leren afdingen ook wel. Erg leuk, ook het koken met de nonnen! Nooit bij stil gestaan dat zij zo veel werk hadden voor het bereiden van die simpele witte kokosrijst. Alles rijst die je hier koopt moet gesorteerd worden met een speciale soort mand. Je vind er vanalles tussen, kleine steentjes, slechte korreltjes, gedroogd gras, kleine diertjes… En dan de kokosnoot schrapen, superleuk is dat! Dat zie je best op de foto, het lukte na wat oefening al aardig, dat is één van m’n volgende aankopen!

De zondag nadien gingen we een dagje op safari, erg vroeg uit de veren dus! Maar het was de moeite, al voor we het park binnen reden, we waren nog op de weg waar ook de gewone bussen rijden, zagen we giraffen, olifanten en zebra’s! Jaja het kan dus zelfs gratis als je wil! De rest zie je best gewoon op de foto’s, maar het is echt een prachtige ervaring die eerste keer. Was beetje vreemd te beseffen dat die oerdieren, de giraf is echt bijzonder, lijkt zo oud, nog steeds hun eigen leventje leiden in die prachtige natuur.

We hadden ook een sessie ‘language out’ tijdens onze tweede week les. Hanna en ik bezochten toen de dovenschool in Morogoro. Renée en nog een andere vso’er hadden al met deze school samengewerkt en het was echt fijn om te zijn wat een schoolvoorbeeld zij zijn in de kleinste klasjes. Erg leuke ervaring en ik ga er zeker nog eens terug!

Het was ook een fijne groep volunteers, een paar echt erg warme mensen ontmoet die ik zeker een bezoekje ga brengen! Hoewel het voor sommigen nog een tijdje zal duren, het regenseizoen maakt een busrit naar daar erg moeilijk en wat te riskant.  De natuur heeft hier nog zo’n grote invloed op het dagelijkse leven erg bijzonder. En erg mooi! Ik geniet elke dag van de vele prachtige vlinders, felgekleurde hagedissen, allerlei bizarre insecten, de zon, blauwe hemel, regenwolken, gigantische bliksems en kletterende regenbuien, felgekleurde bloemen, …

Eerste weken Tanzania

Ik ben nu net twee weken in Tanzania. Het zijn erg bezige weken geweest en vind nu pas even de tijd om wat te schrijven. De eerste week heeft Renee me erg goed ontvangen en meegenomen naar Dodoma, waar ik uiteindelijk zal wonen en werken. Het werk ziet er echt superleuk uit! De kinderen op school zijn super, lief en erg enthousiast om te leren! Ik ben twee dagen naar de school geweest, maar vrijdag was ik jammer genoeg ziek   (stomme griep) en ben ik toch maar in bed gebleven.

Na een kleine week was ik gelukkig van die Belgische griep af en toen was het ook tijd om terug naar Dar es Salaam te gaan voor in-country-training. Het was een wat  chaotische week met een groep van ongeveer 15 nieuwe volunteers. Veel geregel, praktische en meer inhoudelijke uitleg over werken en wonen in Tanzania, veiligheid, gezondheid, ...

Gisteren hebben we dan een bus genomen naar Morogoro, waar we nu zijn en hier zullen we met de groep (zelfde mensen plus een paar nieuwe) 2 weken Swahili leren. Blij dat we hier zijn, 't is hier iets koeler, en vandaag zelfs echt veel regen, heerlijk! Er zijn ook nog 4 nieuwe mensen bijgekomen, die wat jonger zijn en dat is wel leuk, want de oorspronkelijke groep was toch gemiddeld 1 generatie ouder. Wel leuke mensen hoor, maar nu is het leuker voor mij.

Ik kijk er echt superhard naar uit om eindelijk wat Swahili te leren, heb al wel wat woordjes opgepikt, maar voel me toch nog een redelijke idioot als iemand me aanspreekt. Wil graag met de mensen hier communiceren, maar ze spreken meestal erg weinig Engels. Op school spreken de meeste collega's geen of erg weinig Engels, wat heel goed is om snel Swahili te leren. En ja de kinderen leren me gebarentaal, ook erg leuk trouwens! Misschien is dat nog wel het leukste!

Zoals je merkt, veel leren, leren, leren de eerste weken!

Wat zijn m'n plannen?

Ik wilde al heel lang graag als logopediste ontwikkelingswerk gaan doen. Al tussen m'n beide studies logopedie en audiologie in ging ik hiervoor informeren bij VSO (www.vso.nl). Omdat VSO werkt met vakdeskundigen vragen ze voldoende ervaring die ik toen niet had. Na een bijkomende opleiding audiologie en bijna 3 jaar werkervaring ben ik er nu wel klaar voor. En het is ook echt het juiste moment voor mij!

Daarom vertrek ik op 30 januari voor 2 jaar naar Tanzania. Ik zal er werken in Dodoma bij de ngo EOTAS (www.eotas.eu). Ik word dus uitgezonden door VSO, maar zal daar werken voor een lokale ngo, aan een lokaal salaris. VSO biedt vòòr, tijdens en na de plaatsing ondersteuning en omkadering. Ze doen de selectie, zoeken een geschikte job, geven trainingen, helpen met praktische zaken, regelen tickets, zorgen voor taallessen enz. Per land maakt VSO ook een strategisch plan op met wat ze willen bereiken per doel. Ik zal bijvoorbeeld aan de slag gaan binnen het programma rond educatie in Tanzania.

Als je kiest om te werken via VSO, kies je voor het werk als bijvoorbeeld logopediste (maar er werken allerlei vakdeskundigen via VSO) in een ontwikkelingscontext en niet voor een bepaald land. De keuze voor Tanzania is dus eerder bij toeval gebeurd. Ik kreeg een erg leuke job aangeboden in een, lijkt me, erg mooi en boeiend land en dus was de beslissing snel genomen!

EOTAS is een ngo met een school voor dove en slechthorende kinderen en jongeren. Er wordt passend onderwijs gegeven in een veilige omgeving. Zo krijgen ook dove kinderen een kans op een mooie toekomst, wat in Tanzania niet altijd vanzelfsprekend is. Ook ouders worden ondersteund bij het opvoeden van hun dove kind. Ik zal er werken als logopediste en zal vooral de leerkrachten ondersteunen en het logopedie programma verder uitwerken. Hiervoor zal ik Swahili en Swahili gebarentaal moeten leren, een erg boeiende uitdaging lijkt me!

De eerste week in Tanzania zal ik met Renée, de huidige logopediste, meelopen op EOTAS en Dodoma verkennen. Daarna volgt een week In-Country-Training (ICT) in Dar es Salaam. En dan 2 weken lessen Swahili in Morogoro. Deze 3 weken zal ik samen met alle andere nieuwe VSO-'volunteers' voor Tanzania doorbrengen en dit wordt georganiseerd door VSO. En daarna begint het werk bij EOTAS in Dodoma echt!